Jesteśmy właśnie w szczególnym momencie żydowskiego kalendarza. Rosz Haszana (czyli Nowy Rok) już za nami, a Jom Kipur (Dzień Pojednania) dopiero się zbliża, a wraz z nim ostateczny wyrok nad ludzkim postępowaniem. To czas, w którym życzy się Dobrego Zapisu.
Dziesięć dni zawieszenia pomiędzy Rosz Haszana a Jom Kipur to czas, który tradycja nazywa Dziesięcioma Dniami Pokuty (Aseret Jemei Teszuwa – עֲשֶׂרֶת יְמֵי תְּשׁוּבָה). To nie tylko czas na przemyślenia, ale też okazja do działania: do naprawienia relacji, do wyciągnięcia ręki, do refleksji nad sobą samym. W okresie tych świąt i między nimi, życzenia nabierają szczególnej, sprawczej wagi.
Co właściwie znaczy Chatima Towa – „dobrego zapisu”?
Pełne życzenia brzmią następująco: Ktiwa we-chatima towa! Jest to hebrajskie wyrażenie כְּתִיבָה וַחֲתִימָה טוֹבָה, które dosłownie znaczy “dobrego zapisu i zapięczetowania”. Odnosi się to do bardzo ważnego obrazu duchowego z tradycji żydowskiej: Księgi Życia i Księgi Śmierci.
W Księdze Wyjścia czy Psalmach Bóg nazywany jest sędzią, który sądzi świat – i to właśnie w czasie Rosz Haszana, według Talmudu (Rosz ha-Szana 16b), wszystkie istoty ludzkie przechodzą przed Nim niczym owce do pasterza i są zapisywane w Księdze Życia lub Księdze Śmierci. Zatem Nowy Rok (Rosz Haszana) to nowy początek też dlatego, że Bóg otwiera niebiańskie księgi i dokonuje zapisu ludzkich czynów oraz intencji na nadchodzący rok. Ten zapis jest jeszcze jednak tymczasowy – to raczej wstępna decyzja, swoisty „wyrok w zawieszeniu”. Dopiero w Jom Kippur następuje ostateczne zapieczętowanie – zamknięcie ksiąg i potwierdzenie, kto został wpisany do Księgi Życia na kolejny rok, a kto nie.
Dlatego życzenia dotyczą nie tylko życia fizycznego, ale przede wszystkim życia duchowego, moralnego i społecznego – życia pełnego dobra, naprawy błędów, pojednania z innymi i z Bogiem. Mając nadzieję na dobry wyrok ze strony Boga życzy się innym dobrego zapisu.
Jeśli chcesz poszerzyć swoją wiedzę na temat judaizmu oraz tekstów biblijnych, możesz zapisać się na kurs hebrajskiego biblijnego.
Kiedy składa się jakie życzenia dobrego zapisu?
Przez cały ten świąteczny czas życzenia są powiązane z Bożym sądem nad postępowaniem. Zmieniają się w zależności od etapu tego sądu od Rosz Haszana do Jom Kipur.
Przed Rosz Haszana, w ostatnich dniach miesiąca Elul, zaczyna się czas przygotowania do Nowego Roku. Wtedy mówi się przede wszystkim Le-szana towa tikatewu (לְשָׁנָה טוֹבָה תִּכָּתֵבו) – „Obyście zostali zapisani na dobry rok”. To takie pierwsze, wstępne życzenie, które wyraża nadzieję, że nadchodzący rok będzie dobry i błogosławiony. W tym momencie księgi jeszcze się nie otworzyły, ale już zaczyna się duchowa praca nad sobą.
To podczas Nowego Roku (Rosz Haszana) Bóg otwiera Księgi Życia i Śmierci i rozpoczyna się sąd duchowy nad każdym człowiekiem. To moment, kiedy po raz pierwszy następuje ten „zapis”, na razie jeszcze tymczasowy. Wtedy pada najważniejsze życzenie:
– Ktiwa we-chatima towa (כְּתִיבָה וַחֲתִימָה טוֹבָה) – „Dobrego zapisu i zapieczętowania”. Tutaj życzenia dotyczą nie tylko tego, by zostać zapisanym, ale też, by ta decyzja była pomyślna i prowadziła do błogosławieństwa i łaski.
Przez kolejne dni między Rosz Haszana a Jom Kipur trwa Dziesięć Dni Pokuty (Aseret Jemei Teshuwa – עֲשֶׂרֶת יְמֵי תְּשׁוּבָה). „wyrok” nie jest jeszcze ostateczny. Z jednej strony wiąże się to z obawami o swój los, a zatem też pokutą za uczynki. Dlatego te dni nazywają sę też ימים נוראים (Jamim Noraim) – Straszne Dni (lub Dni Grozy). Z drugiej strony pojawia się nadzieja i praca duchowa, gdyż można jeszcze zmienić swój los, poprawić relacje i naprawić błędy. Wtedy również życzy się Ktiwa we-chatima towa, a więc nadal „dobrego zapisu i zapieczętowania”, bo decyzja dopiero się dojrzewa i można na nią jeszcze wpłynąć. Równolegle można składać też życzenia Tikatewu we-techatemu (תִּכָּתֵבוּ וְתֵחָתֵמוּ), czyli „Obyście zostali zapisani i zapieczętowani”.
Jom Kipur to dzień ostatecznego sądu i pojednania. Na koniec rozbrzmiewa ostateczny długi głos trąby zwanej szofarem. Obwieszcza ona zakończenie Bożego sądu. Przedtem mówi się jeszcze Gmar Chatima Towa (גְּמַר חֲתִימָה טוֹבָה), czyli „Dobrego ostatecznego zapieczętowania”. To już ostatnie chwile na duchową pracę, a życzenia wyrażają nadzieję, że zostaniemy pozytywnie „zapieczętowani” w Księdze Życia.
Po Jom Kippur księgi zostają zamknięte, a więc już nie składa się życzeń o „dobrym zapisie” – jest już po wszystkim, wyroki zapadł. Teraz czas na radość i świętowanie kolejnych świąt, takich jak Sukot.
Na bieżąco polecamy różne rzeczy na naszych social mediach: Instagram, Facebook.