Pora na kolejny kolor po hebrajsku – brązowy, czyli po hebrajsku חום (chum). To słowo, choć dziś brzmi bardzo zwyczajnie, ma długą i ciekawą historię sięgającą czasów biblijnych. W biblijnym hebrajskim חוּם oznaczało jakiś ciemny kolor, ale nie ma pewności, jaki dokładnie. Pojawia się jedynie w odniesieniu do owiec w historii Labana i Jakuba w Księdze Rodzaju (Rdz 30). W opowieści tej Jakub rozdziela stada według umaszczenia – owce białe, cętkowane i חום, czyli ciemne lub brązowe. Większość tłumaczeń oddaje to słowo jako „brunatny” lub „ciemny”, choć niektórzy badacze podkreślają, że chodziło raczej o rzadką ciemną maść owiec, a nie o konkretny kolor w naszym współczesnym rozumieniu. Można więc powiedzieć, że חום w Biblii oznaczało po prostu „ciemny, brązowawy, przyciemniony”, niekoniecznie odpowiadając dzisiejszemu pojęciu koloru brązowego.
Brązowy w Biblii i jego relacja do אדום (adom)
W tamtym czasie kolor brązowy po hebrajsku mieścił się jeszcze w znaczeniu słowa אדום (adom), które dziś oznacza wyłącznie czerwony. W starożytności jednak אדום mogło opisywać także ciemniejszy kolor skóry czy barwę ziemi. W języku biblijnym granice między czerwienią, brązem i rudym były płynne – wszystkie te barwy mieściły się w jednym semantycznym obszarze „barw ziemi”, związanym z gliną, krwią i ciepłem. Dopiero współczesny hebrajski rozdzielił te zakresy, wprowadzając חום jako nazwę osobnego koloru.
Na bieżąco polecamy różne rzeczy na naszych social mediach: Instagram, Facebook.
Etymologia słowa חום (chum)
Niektóre słowniki wskazują, że współczesne חום (chum) może pochodzić od rdzenia ח־מ־ם, związanego z ciepłem i gorącem. Od tego samego rdzenia pochodzi słowo חם (cham) – „gorący”, oraz חום (chom) – „gorączka”. To ostatnie wymawia się z inną samogłoską, mimo identycznego zapisu. Etymologia ta nie jest całkowicie pewna, ale dobrze oddaje związek między barwą brązową a ciepłem – w wielu językach naturalnych słowa opisujące ciepłe kolory (czerwony, rudy, brązowy) pochodzą właśnie od pojęć ciepła i ognia. Ciekawym przypadkiem jest słowo חומה (choma) – „mur, ściana obronna”, które choć wygląda podobnie, prawdopodobnie ma inne pochodzenie (niektórzy badacze wskazują na źródło egipskie) i nie jest spokrewnione z grupą słów oznaczających ciepło i kolor. Widać jednak wspólny motyw znaczeniowy: ziemia, ochrona, stabilność i trwałość – wszystko to, co kojarzy się z barwą brązową.
Brązowy a miedź: נחושת (nechoszet)
W języku biblijnym nie istniało osobne słowo na brąz jako metal. Używano określenia נחושת (nechoszet) – „miedź”, które obejmowało również stop miedzi i cyny, czyli współczesny brąz. W ten sposób נחושת mogło znaczyć zarówno „miedź”, jak i „metal o czerwonawym połysku”. Dziś to słowo nadal oznacza miedź i miedziany, ale bywa też używane w kontekście kolorów – na określenie odcienia między pomarańczowym a brązowym.
Współczesne znaczenie: brązowy po hebrajsku
Współcześnie חום (chum) oznacza po prostu brązowy i odmienia się przez rodzaj i liczbę:
- חום (chum) – brązowy (rodzaj męski)
- חומה (chuma) – brązowa (rodzaj żeński)
- חומים (chumim) – brązowi (liczba mnoga męska)
- חומות (chumot) – brązowe (liczba mnoga żeńska)
Przykłady użycia:
דוב חום (dow chum) – niedźwiedź brunatny
סוכר חום (sukar chum) – brązowy cukier
שיער חום (se’ar chum) – brązowe włosy
Słownictwo: brązowy po hebrajsku i pokrewne formy
| Hebrajski | Transliteracja | Znaczenie |
|---|---|---|
| חום | chum | brązowy |
| חומה | chuma | brązowa |
| חומים | chumim | brązowi |
| חומות | chumot | brązowe |
| שחום | szachum | śniady, ciemnawy |
| נחושת | nechoszet | miedź, miedziany |
Jeśli chcesz poznawać hebrajski krok po kroku, zapisz się na kurs Klubu Hebrajskiego!
