Litera zajin to 7 litera alfabetu hebrajskiego.
Historia i użycie
Hebrajska nazwa litery ז bierze się od słowa זין (zajin), czyli broń, miecz. z tego względu, że kształt tej litery jest podłużny z zakończeniem, które przypominać może jakiś rodzaj broni. Sam rdzeń tego słowa, czyli ז-י-נ (z-j-n) zawiera słowa związane z bronią, uzbrojeniem, między innymi לזיין (lezajen) – uzbroić, a także כלי זין (klej zajin) – broń (dosł. narzędzie broni). Samo słowo זין (zajin) współcześnie używane jest już w innym znaczeniu, potocznie oznacza męskie przyrodzenie.
Fenicka forma litery zajin (zapisywana jako 𐤆) została zaadaptowana do alfabetu greckiego jako zeta (Ζ). Istnieje również hipoteza, że wcześniejsza semicka forma litery zajin mogła pochodzić od kajdan (ziqq).
W języku hebrajskim litera od starożytności do dziś zachowała swoje brzmienie spółgłoski [z]. Po dodaniu “kreseczki” uzyskujemy dla zapożyczeń dźwięk odpowiadający polskiemu “ż”, np. ז’קט (żaket). Nie pełni żadnej dodatkowej funkcji w gramatyce.
Jeśli chcesz poćwiczyć pismo drukowane, ściągnij nasz darmowy ebook „Alfabet hebrajski – pismo drukowane”.
Symbolika
Nazwa litery zajin pierwotnie wiąże się z bronią, dlatego może symbolizować moc i ochronę. Według midraszy nie została wybrana na pierwszą literę Tory, gdyż kojarzy się z konfliktem. Jednak wskazuje się też na symboliczny aspekt duchowej walki związany z tą literą, gdyż poprzedza ona literę chet kojarzącą się z grzechem. W związku z tym zajin może symbolizować wstrzymywanie się przed grzechem. Drugi komponent tej litery, czyli jej kształt, wskazuje na jeszcze inną symbolikę. Niektórzy kabaliści opisywali ją jako idącą prosto od dołu (życia ziemskiego, ludzkiego) wyżej ku Bogu, a kreseczka u góry miała stanowić uziemienie. Przez podobieństwo do litery zajin, nazwą זיונים (zijunim) są określane ozdobne kreski (inaczej: tagin) nad niektórymi literami dodawane w rękopisach świętych tekstów. Ponadto w formie korony (aż trzech kresek) znajdują się one nad 7 literami, wśród których jest też zajin: שעטנז גץ.
Na naszym kursie online alfabet opanujesz w dwie lekcje!
Zapisz się do nas na kurs!
Symbolika liczbowa
Litera zajin (ז) jest siódmą literą alfabetu hebrajskiego, dlatego jest powiązana również z symboliką siódemki. Tak jak siódemka może oznaczać pełnię, między innymi pełnię dni tygodnia. Przez to wiąże się również z siódmym dniem, czyli szabatem, zwłaszcza że tego dnia obecność Boża przejawia się z największą mocą – zgodnie z symboliką litery zajin jako moc. Gaon Wileński wskazał, że litera zajin jest w dodatkowo szczególny sposób powiązana z szabatem za sprawą jej wartości liczbowej i znaczenia. Przez podobieństwo rdzenia słowa zajin (זין) i mazon (מזון) – pokarm, skierował uwagę na wartości pokarmów szabatowych w gematriii. Litery słowa יין (jajin – wino) dają 70 i po skróceniu 7. Podobnie też jest z chałką (חלה to 43 i po zsumowaniu 7) i np. rybą (דג dag – 7). Miesiącem przypisywanym literze zajin według księgi Sefer Jecira jest Siwan, w którym obchodzi się Święto Tygodni (po 7 tygodniach od Pesach). Tak więc podobnie jak w przypadku szabatu, tak i tu litera zajin symbolizuje pełnię czasu.
Opisy wcześniejszych liter znajdziecie w poprzednich wpisach z serii – odnośniki poniżej.
alef, bet, gimel, dalet, he / hej, waw
